strona główna
   Informator Miasta  >>
• Strona Główna
• Historia Częstochowy
   Przewodnik z 1909 roku
Przewodnik po Częstochowie z 1909 roku | www.staraczestochowa.pl
• Przedmowa • Rys geograficzny • Rys historyczny    a) Pielgrzymki Królów Polskich    b) Rys historyczny miasta    c) Rys historyczny Jasnej Góry • Jasna Góra i Kościoły • Dział statystyczny • Pielgrzymki do Jasnej Góry • Handel i Przemysł • Okolice Częstochowy    a) Kłobucko    b) Krzepice    c) Olsztyn    d) Potok Złoty    e) Kruszyna    f) Gidle    g) Święta Anna    h) Mstów • Dział Informacyjno-Adresowy • Spis ilustracyi
   Na starej pocztówce  >>
• Jasna Góra • Wystawa 1909 • Kościół św. Barbary • Kościół św. Zygmunta • Obrazkowa • Dworzec PKP • Droga krzyżowa • Aleja NMP • Ulica Dojazd • Baumert • fabryka, przemysł • dom Frankego • Częstochowa, długie adresy • Pokaż wszystko
   Na starej fotografii  >>
• Jasna Góra • Kościół św. Barbary • Budowa Nowej Wieży • Dworzec PKP • Droga krzyżowa • Pokaż wszystko
   Poczta Polska  >>
• Pokaż wszystko
   Z kart historii  >>
• Pradawna Częstochowa • Kasztelania Miromira • Dzieje częstochowskiego Browaru • Pierwszy Sejmik w Częstochowie • Węgierska Jesień 1956 • O Częstochu i Starej Górze • Jak wyglądał Częstoch? • Czy znajdź skarb Częstocha? • Dom Częstocha • Pofabryczna Częstochowa • Odkrycie na Jasnej Górze • Upadek Powstania w 1944 roku • Po Powstaniu Warszawskim • Pokaż wszystko
   Jan Paweł II  >>
   Mapa Serwisu  >>

Strona 1 z 77     
1  2  3  4  5 ...  77       następna wiÍcej


 396 | Tam, gdzie początki hutnictwa polskiego

Wracając do sylwetki księdza Leonarda Stawickiego, to już w 1910 r. zakłada on w Przystajni Kółko Rolnicze. Rok później Kasę Oszczędnościowo-Pożyczkową wg reguły dr Franciszka Stefczyka (historyk i społecznik, który na pocz. XX w. tworzy w Galicji prężny ruch spółek oszczędnościowo – pożyczkowych chroniących jej członków przed lichwą procentową).

W 1914 r. inicjuje powstanie Stowarzyszenia Spożywców, które buduje znane sukiennice – zdobiące do dzisiaj rynek w Przystajni. Wreszcie w 1916 r. zakłada Ochotniczą Straż Pożarną, a także ochronkę dla dzieci (przedszkole) i teatr amatorski. Ponieważ jednak nie zdołał powiększyć w tym czasie kościoła, musiał odejść z tej parafii. Przez Praszkę i Iwanowice trafia aż do Uniejowa (na północ od Sieradza), gdzie zastała go wojna, a tym samym i niemieckie represje wobec polskich księży. Wywieziony w końcu 1941 r. do Dachau, został tam zagazowany w specjalnym samochodzie jadącym z więźniami do krematorium (maj 1942 r.). Przeszłość Przystajni jest ściśle związana z „wychodnym” pokładem rudy żelaza. Wiadomo, że już w XV wieku istniała w pobliżu huta żelaza (w Kuźnicy Starej), a tym samym trudniono się tutaj kopaniem rudy i wyrobem węgla drzewnego. Jednak dopiero w czasach starosty krzepickiego Mikołaja Wolskiego (1549 -1631) powstał w tym rejonie nowoczesny przemysł hutniczy. Ulokowany został jednak 3 km na wschód od Przystajni, czyli nad rzeką zwaną wówczas Kostrzewska Woda, a obecnie Pankówka.

Był to rejon między Kuźnicą Starą a Pankami, który leży na krańcu środkowo-zachodniego obszaru największego w Polsce pokładu rudy żelaza zwanej syderytem ilastym. Pokład ten ciągnął się od Wielunia przez Częstochowę aż po Zawiercie, czyli od Prosny i Liswarty po źródła Warty. W okolicy środkowej Liswarty ruda ta występowała pod samą powierzchnią dając tzw. pokłady wychodne, a więc pozwalające na jej łatwe wydobywanie. W miarę przesuwania się pokładu na południowy wschód zapadał się on coraz głębiej, zmuszając do głębinowego wydobywania rudy (szyby kopalniane do głębokości 100 m), aż znalazł się pod niedostępną warstwą skał jury górnej i nie mógł być już eksploatowany. Teraz w Kuźnicy Starej mamy na skrzyżowaniu dróg skwerek z głazem narzutowym, oraz tablicą pamiątkową. Napis na niej przypomina o 600-lecie tej miejscowości (lata 1400-2000), oraz podaje fragment utworu Walentego Roździeńskiego (vel Brusiek – znany poeta, oraz hutnik z przełomu wieków XVI i XVII – autor odnalezionego dopiero w 1933 r. poematu pt. „Officina ferraria albo huta i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego” Fragment ten brzmi: „Na przód Warchoł rzeczony zbudował kuźnicę nad, którą nie ma starszej w Polszcze – tak udają, i stąd ją też Kuźnicą Starą nazywają”.

Faktycznie ok. 1400 r. zbudował tutaj kuźnicę ówczesny właściciel Przystajni, który do kierowania nią sprowadził kuźnika Warchoła Mysznara. Potomkowie Warchoła również byli hutnikami, np. jego syn Jan zbudował kuźnicę w pobliskiej Kostrzynie (przez którą przepływa Pankówka podążająca do Liswarty i gdzie na tym miejscu stoi teraz pracujący nadal wodny młyn). Tak więc Kużnicę Starą można uważać za kolebkę regionalnego przemysłu hutniczego. Czasy te przypomina też murowany dworek stojący obok czterech pomnikowych lip nad samą Pankówką. Wybudował go bowiem w połowie XIX wieku inżynier Marceli Królikowski - szef i właściciel pobliskiej huty.

zródło Gazeta Częstochowska
autor: Andrzej Siwiński 


Kategoria: Wszystkie
1  Miasto pamięta o Tadeuszu Gierymskim
9 czerwca minęła 90. rocznica urodzin związanego z Częstochową poety. Tadeusz Gierymski urodził się w Płońsku w 1928 roku. Był poetą, prozaikiem, odkrywcą talentu poetyckiego Haliny Poświatowskiej. Jako poeta debiutował w 1955 roku w ,,Tygodniku Powszechnym”.
 
2  Historia Lwowa z Perspektywy Częstochowy
8 czerwca w Ośrodku Promocji Kultury „Gaude Mater” odbyła się promocja książki „Częstochowa a obrona Lwowa” pod redakcją Ryszarda Stefaniaka oraz Rafała Piotrowskiego. Publikacja zostanie przekazana do częstochowskich szkół. Rozstrzygnięto też konkursy organizowane pod hasłem ,,Częstochowa o wolność i niezawisłość”.
 
3  Od warszawskich manifestacji po pielgrzymki do Częstochowy
W 150 rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego.
 
1  2  3  4  5 ...  77       następna wiÍcej1  2  3  4  5 ...  77       następna wiÍcej
wszelkie prawa zastrzeżone, www.simis.pl



   Informator Miasta  >>
• Pieczec Wladyslawa, ksiecia opolskiego, wielunskiego z dokumentu fundacyjnego Klasztoru Jasnogorskiego wystawionego przez ksiecia Wladysława Opolczyka w Czestochowie 9 sierpnia 1382 roku.
• Dokument z dnia 31 lipca 1778 roku w którym Stanislaw August, krol polski, transumuje i zatwierdza akty swoich poprzednikow.
• Historia Czestochowy
• Historia Czestochowy
• Historia Czestochowy

Poprawny CSS!   Valid XHTML 1.0 Transitional